Όταν μπορείς να ονειρεύεσαι μπορείς να κάνεις θαύματα.
Σήμερα βρίσκομαι εδώ λόγω αρκετών ιδιοτήτων μου. Πρώτον ως εκπρόσωπος του Προέδρου της Δημοκρατίας ο οποίος χαιρετίζει τη δημιουργία του MUSAN και συγχαίρει όλους τους συντελεστές αυτού του μοναδικού έργου, δεύτερο ως ο πολιτικός προϊστάμενος του Υπουργείου Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, το οποίο εκτελεί ουσιαστικά τα θαλάσσια έργα της χώρας μας, και τρίτον, ως τέως Δήμαρχος της Αγίας Νάπας ο οποίος κατά τη θητεία του κατέθεσε την ιδέα, τη δρομολόγησε, υπέγραψε και ξεκίνησε τη υλοποίηση του έργου αυτού, το οποίο και ολοκλήρωσε με επιτυχία ο νυν Δήμαρχος, ο φίλος Χρίστος Ζανέττος.
Το σημαντικότερο στοιχείο που θέλω να τονίσω είναι το γεγονός ότι το υποβρύχιο μουσείο που εγκαινιάζουμε σήμερα είναι το αποτέλεσμα μιας συλλογικής και εξαιρετικής δουλειάς και συνεργασίας μεταξύ του Δήμου Αγίας Νάπας και του Τμήματος Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και αποδεικνύει ότι όταν υπάρχει η θέληση και η συνεργασία μπορούμε να κάνουμε θαύματα. Είμαι σίγουρος επίσης ότι το Υφυπουργείο Τουρισμού, το οποίο σωστά πλέον υποστηρίζει με δικά του μέσα το πάρκο, θα το προβάλει όπως του αξίζει. Η παρουσία επίσης του Υφυπουργού Ναυτιλίας προσδίδει ακόμη περισσότερη αξία και σημασία στο έργο, και είμαι σίγουρος ότι θα λάβει υπόψη του αυτού του είδους τις αναπτύξεις όταν θα καταθέσει το Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της χώρας μας.
Κύριες και Κύριοι,
Όταν με ρωτάνε για ποια έργα είμαι περήφανος που προώθησα ή υλοποίησα κατά τη επταετή θητεία μου ως Δήμαρχος της Αγίας Νάπας, ανάμεσα στα πρώτα που αναφέρω είναι το Υποβρύχιο Μουσείο MUSAN που εγκαινιάζουμε σήμερα.
Πρόκειται για ένα κόσμημα της Μεσογείου που έχει δημιουργηθεί από τον παγκοσμίου φήμης καλλιτέχνη Jason deCaires Taylor και προσφέρει στον επισκέπτη μια ανεπανάληπτη εμπειρία που επιδεικνύει την σχέση του ανθρώπου με την φύση, το περιβάλλον και τον βυθό της θάλασσας.
Ανέλαβα τη δημαρχία της Αγίας Νάπας το 2013, με όραμα μέχρι και το 2030 να την καταστήσουμε ως το καλύτερο και πιο κοσμοπολίτικο τουριστικό θέρετρο της Μεσογείου.
Για να πετύχουμε το όραμά μας, εφαρμόσαμε τη στρατηγική της «Ολοκληρωμένης Τουριστικής Εμπειρίας», με στόχο οι επισκέπτες μας να αποκτούν μοναδικές εμπειρίες και αναμνήσεις, ούτως ώστε, με την επιστροφή τους στο σπίτι τους, να κουβαλούν και “λίγη Αγία Νάπα μαζί τους” και βεβαίως να επιθυμούν να επιστρέφουν πίσω σε εμάς, δημιουργώντας έτσι επαναλαμβανόμενους επισκέπτες.
Με αυτό τον σκοπό, ξεκινήσαμε να μετατρέψουμε την Αγία Νάπα σε μια πόλη της εμπειρίας, των πάρκων, των μνημείων και των σημείων αναφοράς. Σε αυτή τη στρατηγική ήταν απαραίτητο να δημιουργήσουμε και υποθαλάσσια σημεία αναφοράς προκειμένου να αναπτύξουμε και τον καταδυτικό τουρισμό.
Μέσω αυτού του οράματος και της στρατηγικής, κατατέθηκε η πρόταση το 2014 στο Δημοτικό Συμβούλιο για τη δημιουργία ενός μοναδικού υποβρύχιου σημείου αναφοράς, του υποβρύχιου πάρκου γλυπτικής, και το 2017, με συνοδοιπόρο το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών, ξεκινήσαμε την ωρίμανση του έργου, το οποίο υπογράψαμε το καλοκαίρι το 2019 όπου άρχισε η υλοποίησή του.
Είμαι σίγουρος ότι ο κάθε επισκέπτης του υποθαλάσσιου πάρκου, με την επιστροφή στο σπίτι του, θα παίρνει και λίγη Αγία Νάπα μαζί του.
Αγαπητοί μου, πολλοί έβαλαν το λιθαράκι τους για τη ολοκλήρωση του έργου αυτού, κάποιοι το οραματίστηκαν, ετοίμασαν την πρόταση και την προώθησαν, άλλοι βοήθησαν με την εμπειρία τους και την τεχνογνωσία τους για την ωρίμανση του, άλλοι βοήθησαν στην κατασκευή και κάποιοι άλλοι θα συνεισφέρουν μελλοντικά στην προώθηση και λειτουργία του. Το πιο αξιοσημείωτο είναι ότι όλοι τους πίστεψαν στο έργο αυτό και το αγκάλιασαν, για αυτό και σήμερα έχουμε ένα εξαιρετικό και μοναδικό αποτέλεσμα.
Επιτρέψτε μου όμως να αναφερθώ στο ιστορικό τόσο της δημιουργίας του υφάλου όσο και του υποβρύχιου μουσείου, καθώς και κάποιων συντελεστών τους οποίους οφείλω να αναφέρω ονομαστικά και τους οποίους θέλω να ευχαριστήσω και δημόσια.
Ξεκινήσαμε το 2013 και απαιτήσαμε δυναμικά τη δημιουργία τεχνητού υφάλου στην Αγία Νάπα, κάτι το οποίο διεκδικήσαμε και κερδίσαμε σε συνεργασία με τον τότε διευθυντή του Τμήματος Αλιείας, τον κύριο Λοϊζο Λοϊζίδη, αλλά και τον Πρόεδρο του συνδέσμου επαγγελματιών ψαράδων Αγίας Νάπας, τον αείμνηστο Παύλο Κρεμαστό, ο οποίος ανάλαβε το δύσκολο έργο να πείσει τους επαγγελματίες ψαράδες για τη δημιουργία του τεχνητού υφάλου. Η δημιουργία αυτού του τεχνητού υφάλου αποτέλεσε τη βάση για την περαιτέρω ανάπτυξη και τον εμπλουτισμό του.
Το Ιανουάριο του 2014, μάθαμε ότι θα γινόταν απόσυρση του πλοίου του ναυτικού μας με την ονομασία Κερύνεια, το οποίο και διεκδικήσαμε για να παραχωρηθεί για πόντιση και εμπλουτισμό του υφάλου μας. Η απόφαση της κυβέρνησης ήταν θετική και το Τμήμα Αλιείας ανέλαβε το καθαρισμό και την προετοιμασία για την πόντιση.
Κατόπιν δημιουργίας αρκετών σημείων αναφοράς, και λαμβάνοντας υπόψη την επιτυχία που είχε το επίγειο πάρκο γλυπτικής μας, καταθέσαμε στο Δημοτικό Συμβούλιο, τον Μάιο του 2014, την πρόταση δημιουργίας ακόμη ενός μεγαλεπήβολου σημείου αναφοράς, αυτό του υποβρύχιου πάρκου γλυπτικής. Η πρόταση εγκρίθηκε ομόφωνα και ξεκινήσαμε τις διαβουλεύσεις και την προετοιμασία για να πείσουμε για την ανάγκη δημιουργίας του αλλά και να διερευνήσουμε τον τρόπο κατασκευής και ωρίμανσης του έργου.
Έτσι ξεκίνησαν οι πρώτες επαφές με τον τότε υπουργό Γεωργίας τον κ. Νίκο Κουγιάλη και το Τμήμα Αλιείας όπου και αναλύσαμε την πρόταση μας. Στην αρχή η ιδέα ήταν ότι το πάρκο θα έπρεπε να έχει σχέση με τη μυθολογία. Μάλιστα, δημιουργήθηκαν και κάποια γλυπτά σε συνεργασία με Κύπριους καλλιτέχνες τα οποία δεν έχουν ακόμα ποντιστεί.
Τον Ιούνιο του 2014 αναθέσαμε σε ειδικό, την ετοιμασία Χωροθετικής Μελέτης και Βιολογικής Επισκόπησης για τη Δημιουργία Εικαστικού Πάρκου η οποία ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 2014 και κοινοποιήθηκε στο Τμήμα Αλιείας όπως και στο Τμήμα Περιβάλλοντος με διάφορα ερωτήματα που είχαμε.
Τον Φεβρουάριο 2015 ποντίζουμε το πλοίο Κερύνεια και ξεκίνησε στην πράξη ο εμπλουτισμός του υφάλου.
Αρχές του 2017 ενημερωθήκαμε ότι το υπουργείο Άμυνας θα αποσύρει 54 άρματα μάχης και χωρίς δεύτερη σκέψη ζητήσαμε από τον Υπουργό Άμυνας Χριστόφορο Φωκαϊδη να μας τα παραχωρήσει για πόντιση. Το Υπουργείο Άμυνας ήταν θετικό, το Τμήμα Αλιείας όμως είχε αντίθετη άποψη και έτσι δεν προχώρησε η πρόταση.
Στις αρχές Μαΐου του 2017 επισκεφθήκαμε το Τμήμα Αλιείας για να πιέσουμε για το θέμα της πόντισης των αρμάτων μάχης και σε συνάντηση με την Διευθύντρια του Τμήματος, την κα Μαρίνα Αργυρού, θέσαμε εκ νέου το θέμα της δημιουργίας του υποβρύχιου πάρκου γλυπτών. Η κα Αργυρού, εισηγήθηκε αντί της πόντισης των αρμάτων μάχης να εργαστούμε επιτακτικά στην πρόταση μας για το υποβρύχιο πάρκο γλυπτικής και μας συνέστησε να αποστείλουμε τις προτάσεις μας και τις εισηγήσεις μας για να τις εξετάσει. Αγαπητή Μαρίνα, εάν αποδεχόσουν να ποντίζαμε τα άρματα μάχης, σήμερα σίγουρα δεν θα εγκαινιάζαμε αυτό το μεγαλεπήβολο έργο.
Μέσα Μαΐου του 2017 αποστέλλουμε την αναλυτική μας πρόταση η οποία συμπεριλαμβάνει 3 εισηγήσεις. Χαρακτηριστικά, η επιστολή μας ξεκινούσε με το πιο κάτω:
«Στα πλαίσια της αναβάθμισης του τεχνητού υφάλου της Αγίας Νάπας, ο Δήμος της Αγίας Νάπας προτείνει τον εμπλουτισμό της περιοχής με τρόπο ούτως ώστε να καταστεί ένας μοναδικός και πρωτότυπος ύφαλος σημείο αναφοράς αλλά και εμπλουτισμού της θαλάσσιας ζωής. Με τον τρόπο που προτείνουμε, θα ενισχυθεί και η επισκεψιμότητα αλλά και το ενδιαφέρον εθελοντών για προστασία του υφάλου και παράλληλα θα υπάρξει και διεθνής αναγνώριση της περιοχής και του συγκεκριμένου έργου. Στο πιο κάτω σύνδεσμο στο διαδίκτυο μπορείτε να ανακαλύψετε διάφορα υποβρύχια πάρκα και γλυπτά στη βάση τον οποίων προτείνουμε την ενίσχυση του τεχνητού ύφαλου στην Αγία Νάπα».
Οι 3 εισηγήσεις του Δήμου ήταν οι ακόλουθες:
- Δημιουργία υποβρυχίου εικαστικού πάρκου με ανάθεση σε εικαστικό/καλλιτέχνη. Η ανάθεση θα μπορούσε να γίνει σε γνωστούς και διάσημους γλύπτες όπως τον Jason deCaires Taylor, το γνωστό εικαστικό που ειδικεύεται στα υποβρύχια μουσεία.
- Δημιουργία γλυπτών μέσω συμποσίων γλυπτικής ακολουθώντας την πρακτική που εφαρμόστηκε στο επίγειο πάρκο γλυπτικής.
- Δημιουργία μεγαλεπήβολου υποβρυχίου γλυπτού όπως τον Ιησού της Αβύσσου στην Ιταλία και το Ocean Atlas of New Providence στις Μπαχάμες.
Το Τμήμα Αλιείας απαντά θετικά και συμφωνούμε να προχωρήσουμε με την πρώτη εισήγηση μας, δηλαδή την ανάθεση σε γνωστό εικαστικό. Ο κ. Γιώργος Παγιάτας, εκ μέρους του Τμήματος Αλιείας και του Δήμου, αναλαμβάνει να επικοινωνήσει με τον Jason deCaires Taylor τον οποίο προτείναμε. Kάπου εκεί, το όλο έργο παίρνει σάρκα και οστά. O Jason ξεκινά να στέλνει τις προτάσεις του σε σκίτσα και μετά επισκέπτεται την Αγία Νάπα και καταδύεται στον τεχνητό ύφαλο. Ο καλλιτέχνης εντυπωσιάζεται από την καθαρότητα του νερού και μετά από λίγες μέρες στέλνει τη τελική του πρόταση με θέμα Reef Reforestation.
Ένα τροπικό υποβρύχιο δάσος το οποίο συμπληρώνεται με μοντέρνα γλυπτά, ένα μοναδικό υποβρύχιο πάρκο, με ένα δυνατό περιβαλλοντικό μήνυμα. Ένα πάρκο το οποίο όχι μόνο θα προσελκύσει χιλιάδες επισκέπτες, αλλά θα ενισχύσει την βιοποικιλότητα και θα επαναφέρει τη θαλάσσια ζωή στον ύφαλο.
Ένα πάρκο το οποίο θα κάνει την Αγία Νάπα γνωστή ανά το παγκόσμιο.
Τον Ιούνιο του 2019 υπογράψαμε το συμβόλαιο, το οποίο επέβλεψε ο νομικός σύμβουλος του Δήμου, Αντώνης Χριστοφή, ο οποίος αφιέρωσε σημαντικό χρόνο για τη προετοιμασία, διαπραγμάτευση, ετοιμασία και επίβλεψή του.
Αμέσως μετά μαζί με το φίλο Υπουργό Γεωργίας Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κώστα Καδή, ο οποίος πίστεψε και στήριξε το έργο από την αρχή, ανακοινώσαμε ότι ξεκινά η υλοποίηση του έργου.
Στη συνέχεια, για την υλοποίηση του συμβολαίου δημιουργείται επιτροπή παρακολούθησης και υλοποίησης του έργου με Πρόεδρο τον αείμνηστο Δημοτικό Μηχανικό και αναπληρωτή Δημοτικό Γραμματέα του Δήμου, Άθω Γεωργίου, την τεχνικό του Δήμου Μελίνα Γιωργαλλή, και τον Γιώργο Παγιάτα, εκ μέρους του Τμήματος Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών. Είναι τρία άτομα τα οποία αφιέρωσαν ατελείωτες ώρες με συνεδριάσεις επί συνεδριάσεων για τον προγραμματισμό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση του συμβολαίου. Ιδιαίτερα, για τον Άθω, είμαι σίγουρος ότι θα νιώθει περήφανος εκεί που βρίσκεται τώρα για το έργο αυτό.
Για να μπορεί να υλοποιηθεί το έργο, έπρεπε να εξευρεθούν χώροι στους οποίους ο καλλιτέχνης θα μπορούσε να δουλέψει, και ταυτόχρονα θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για τη φόρτωση των γλυπτών και εν συνεχεία για την πόντιση τους. Το πρόβλημα λύθηκε άμεσα μετά από τη επικοινωνία που είχαμε με τους Σταύρο Καραμοντάνη και Κώστα Φοιτηρή, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν άμεσα στο αίτημα μας και παραχώρησαν χώρο στην Μαρίνα Αγίας Νάπας και οποιαδήποτε άλλη διευκόλυνση τους ζήτησε ο Δήμος Αγίας Νάπας.
Όταν το Δεκέμβριο του 2019, διορίστηκα Υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, ο Χρίστος Ζανέττος αναλαμβάνει τα ηνία του Δήμου ως Δήμαρχος. Ο Χρίστος καλείται να διαχειριστεί δύσκολες καταστάσεις καθότι ο καλλιτέχνης, ο οποίος το Μάρτιο του 2020 βρισκόταν Κύπρο για να ολοκληρώσει το έργο με τη πόντιση των γλυπτών, εν μέσω lockdown και κορωνοϊού, επιστρέφει πίσω στη χώρα του με αποτέλεσμα να παραταθεί το έργο για 18 μήνες περίπου. Ο Jason επέστρεψε τελικά το καλοκαίρι του 2021 και ολοκλήρωσε το έργο.
Κυρίες και Κύριοι,
Είμαι περήφανος για την θετική έκβαση του όλου αυτού εγχειρήματος και θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως τον Δήμαρχο Αγίας Νάπας κ. Χρίστο Ζαννέττο ο οποίος πίστεψε στο όλο εγχείρημα και σήμερα είμαστε εδώ για τα εγκαίνια του MUSAN.
Είμαι περήφανος καθότι, με τη δημιουργία του Υποβρύχιου Μουσείου Γλυπτικής Αγίας Νάπας «MUSAN», η Κύπρος εντάχθηκε δυναμικά στο χάρτη του παγκόσμιου καταδυτικού τουρισμού. Είμαι περήφανος γιατί το συγκεκριμένο υποβρύχιο μουσείο αναμένεται να προσελκύει, σε ετήσια βάση, πέραν των 50.000 τουριστών από όλα τα μέρη του κόσμου. Είμαι περήφανος γιατί οι Κύπριοι λάτρεις των καταδύσεων θα μπορούν να επισκέπτονται ολόχρονα τις διάφορες «αίθουσες» του εξαίσιου αυτού υποβρύχιου μουσείου και να απολαμβάνουν τα μοναδικά εκθέματα του γλύπτη Jason Taylor.
Είμαι περήφανος γιατί εν καιρό πανδημίας βλέπω την Αγία Νάπα να εξελίσσεται σε κοσμοπολίτικο τουριστικό θέρετρο της Μεσογείου όπου ο επισκέπτης θα λαμβάνει μία ολοκληρωμένη τουριστική εμπειρία.
Είμαι περήφανος γιατί τα οφέλη από τη λειτουργία του MUSAN θα είναι πολλά, τόσο για την Αγία Νάπα και την ευρύτερη επαρχίας της ελεύθερης Αμμοχώστου όσο και για την Κύπρο γενικότερα.
Κλείνοντας θα ήθελα να συγχαρώ θερμά όλα τα συμβαλλόμενα μέρη και όλους όσοι συνέβαλαν στη δημιουργία αυτού του πρότυπου υποβρύχιου μουσείου το οποίο θα εντάξει και θα κατατάξει την Κύπρο στις πρώτες θέσεις του παγκόσμιου καταδυτικού τουρισμού. Η τέλεση των σημερινών εγκαινίων και το αποτέλεσμα της όλης εργασίας που έχει γίνει δικαιώνει τις προσπάθειες ολονών μας.
Όπως είπα και στην αρχή, όταν μπορείς να ονειρεύεσαι μπορείς να κάνεις θαύματα.
Σας ευχαριστώ.
Address by Minister of Transport Communications and Works, Mr Yiannis Karousos at the opening ceremony for the «MUSAN» (Ayia Napa Underwater Sculpture Museum)
(Ayia Napa – Saturday 31 July at 7.30pm)
Dear Minister of Agriculture, Rural Development and Environment,
Dear Deputy Minister for Tourism,
Dear Deputy Minister for Shipping
Your Reverence Metropolitan of Konstantia and Famagusta,
Dear Members of the House of Representatives,
Dear Mayor of Ayia Napa,
Dear Mayors,
Dear Mr. Jason deCaires Taylor,
Ladies and Gentlemen,
When you can dream, you can perform miracles.
I am here today in a number of capacities. First as representative of the President of the Republic who salutes the creation of the MUSAN and congratulates all who contributes to this unique project; secondly as the political head of the Ministry of Transport, Communications and Works, which is the ministry responsible for carrying out the marine projects of our country; and thirdly as former Mayor of Ayia Napa. It was during my term of office that I put forward the idea, set it in motion, signed and began the implementation of the project, which was completed with success by the current Mayor, my friend Christos Zanettos.
The most important thing I wish to underline is the fact that the underwater museum we are opening today is the result of the excellent collective work and cooperation between the Municipality of Ayia Napa and the Department of Fisheries and Marine Research of the Ministry of Agriculture, Rural Development and the Environment, and proves that when there is a will and cooperation, we can perform miracles. I am also certain that the Deputy Ministry for Tourism, which is now supporting the park with its own means, will promote it as it deserves. Moreover, the presence of the Deputy Minister for Shipping adds even greater value and importance to the project and I am sure it will take into account developments of this kind when its puts forward the Marine Spatial Plan for our country.
Ladies and Gentlemen,
When I am asked which project I am most proud of promoting during my term as Mayor of Ayia Napa, one of the first I mention of the MUSAN underwater sculpture park we are opening today.
The Museum is a jewel of the Mediterranean which was created by the internationally renowned artist, Jason deCaires Taylor and offers visitors a unique experience demonstrating the relationship between humans and nature, the environment and the sea’s depths.
I took over as Mayor of Ayia Napa in 2013, and my vision was that by 2030 we would make it the best and most cosmopolitan tourist resort of the Mediterranean.
In order to make this vision a reality, we implemented the strategy of the ‘Full Tourist Experience’, with the aim that visitors will acquire unique experiences and memories, so that when they return home they will take a little of Ayia Napa with them, and of course wish to come back to us, thus creating repeat visitors.
With this objective in mind, we set out to transform Ayia Napa into a town of experience, parks, monuments and points of reference. As part of this strategy it was essential that we also created underwater points of reference in order to develop diving tourism as well.
Based on this vision and strategy, in 2014 we set down a proposal before the Municipal Council for the creation of a unique underwater point of reference: the underwater sculpture park, and in 2017, with the cooperation of the Department of Fisheries and Marine Research, we began to mature the project and in the summer of 2019 the contract was signed, at which point implementation began.
I am certain that all visitors to the underwater park will take home with them a small part of Ayia Napa.
Dear friends, many people have contributed to the completion of this project – some envisaged it, prepared the proposal and promoted it, others helped with their experience and technical knowhow, others helped in its construction, and others will contribute in the future to promote and operate it. What is most remarkable is that they have all believed in this project and embraced it, and that is why today we have an excellent and unique result.
Please allow me however to talk a little about the background of both the creation of the reef and the underwater museum, and certain contributors, whom I feel duty bound to mention by name and thank publicly.
We started out on 2013 by dynamically demanding the creation of an artificial reef in Ayia Napa, and we succeeded in this in cooperation with the then director of the Fisheries department, Mr Loizos Loizides, as well as the President of the association of professional fishermen of Ayia Napa, the late Pavlos Kremastos, who undertook the difficult task of persuading the professional fishermen regarding the creation of the artificial reef. The construction of this reef formed the basis for its further development and enhancement.
In January 2014, we heard that one of our Navy’s ships, the Kyrenia, would be withdrawn, and we asked for it to be given to us to sink into our reef for its enhancement. The government acceded to our request, and the Department of Fisheries undertook to clean it and prepare it for sinking.
After creating a number of points of reference, and taking into account the success of our overland sculpture park, in May 2014 we set before the Municipal Council a proposal to create an even more ambitious point of reference: that of an underwater sculpture park. The proposal was approved unanimously, and we entered into deliberations and preparations to convince the powers that be of the need to establish it and to explore ways to construct and mature the project.
That is how the first contacts began with the then Minister of Agriculture, Mr Nicos Kouyialis and the Department of Fisheries where we analysed our proposal. Initially, the idea was that the park should have links with mythology. Indeed, certain sculptures were created in cooperation with Cypriot artists, which have not yet been sunk.
In June 2014, we commissioned a Spatial Study and Biological Survey for the Creation of a Sculpture Park, which was completed in August 2014 and communicated to the Department of Fisheries and the department for the Environment with various queries we had.
In February 2015 we sank the Kyrenia, and began the enrichment of the reef.
In early 2017, we were informed that the Ministry of Defence was about to withdraw 54 tanks and without hesitation we asked the Minister of Defence, Christoforos Fokaides to let us have them. The Ministry of Defence had no objections, but the Department of Fisheries did not agree, so the proposal went no further.
In early May 2017, we visited the Department of Fisheries in order to persuade them to allow us to sink the tanks, and at a meeting with the Director, Ms Marina Argyrou, we put forward once again the idea of creating an underwater sculpture park. Ms Argyrou suggested that instead of sinking the tanks, we should work intensively on our proposal for an underwater sculpture park and recommended that we send her our suggestions and proposals. Dear Marina, if you had agreed with to the sinking of the tanks, we would not be opening this ambitious project today.
In the middle of Amy 2017, we sent our analytical proposal, which included 3 suggestions. Our letter began as follows:
‘In the framework of upgrading the artificial reef of Ayia Napa, the Mayor of Ayia Napa is proposing to enhance the area in such a way as to transform it into a unique and original point of reference, and also to enrich the marine life. Through the way we are proposing, visitor numbers will increase as will the interest of volunteers for protecting the reef. In addition, it will result in international recognition of the area and the specific project. At the link below, you can see various underwater parks and sculptures on the basis of which we are proposing the enhancement of the artificial reef of Ayia Napa’.
The three suggestions of the Municipality were as follows:
- Creation of an underwater sculpture park through a commission to an artist. This could be a well-known and famous artist like Jason deCaires, the renowned artist who specialises in underwater museums;
- Creation of sculptures through symposia of sculpture following the practice followed in the overground sculpture park.
- Creation of a large-scale underwater sculpture like Jesus of the Abyss in Italy or the Ocean Atlas of New Providence in the Bahamas.
The Department of Fisheries agreed and we proceeded with our first suggestion, i.e. to commission the work to a well-known artist. Mr Giorgos Payiatas, on behalf of the Department of Fisheries and the Municipality, undertook to contact Jason deCaires Taylor whom we proposed to him. And it was then that the project began to take on flesh and bones. Jason began to send his proposals in sketches and then he visited Ayia Napa and dived in the artificial reef. The artist was impressed by the clear water and a few days later he sent his final proposal on Reef Reforestation.
A tropical underwater forest completed with modern sculptures. A unique underwater park with a powerful environmental message. A park that will not only attract thousands of visitors but will also enhance biodiversity and restore marine life to the reef.
A park that will make Ayia Napa know all over the world.
In June 2019 we signed the contract, which was supervised by the Municipality’s legal adviser, Antonis Christofi, who devoted a great deal of time to prepare, negotiate, and oversee it.
Immediately afterwards, together with my friend, the Minister of Agriculture, Rural Development and Environment, Costas Kadis, who believed in the project and supported it, we announced the commencement of the implementation of the project.
In order to implement the contract, a committee was then set up to monitor and implement the project, chaired by the late Municipal Engineer and deputy Municipal Secretary, Athos Georgiou, Municipality technician, Melina Georgalli, and Giorgos Payiats on behalf of the Department of Fisheries and Marine Research. These three people devoted endless hours in meetings upon meetings in order to plan, implement and monitor the contract in particular, I am sure that, wherever he is now, Athos Georgiou will be feeling enormous pride.
In order for the project to be implemented, space had to be found for the artist to be able to work and for the sculptures to be loaded for sinking. This problem was resolved quickly after communication with Ayia Napa Marina, since Stavros Karamontanis and Costas Foitiris responded immediately and granted us space and all other facilities we asked for.
When I was appointed Minister of Transport, Communications and Works in December 2019, Christos Zanettos took over as Mayor. Christos was called upon to handle a difficult situation, since the artist – who in March 2020, in the middle of the Covid and the lockdown, was in Cyprus to complete the project by sinking the sculptures – had to return home, with the result that completion was delayed for about 18 months. Jason eventually came back I n the summer of 2021 and finished the work.
Ladies and Gentlemen,
I am proud of the positive outcome of this entire venture, and I would like to thank in particular the Mayor of Ayia Napa, Mr Christos Zanettos, who believed in the project, and we are here today for the opening of MUSAN.
I am proud because, through the creation of the Ayia Napa Underwater Sculpture Park MUSAN, Cyprus has been placed dynamically on the map of world diving tourism. I am proud because this particular underwater museum is expected to attract annually over 50,000 tourists from all over the world. I am proud because Cypriot lovers of diving will be able to visit the various ‘rooms’ of this exquisite underwater museum all the year round, and enjoy the unique exhibits of Jason Taylor.
I am proud because during a time of pandemic I can see Ayia Napa evolving into a cosmopolitan tourist resort of the Mediterranean, where visitors can enjoy a full tourist experience.
I am proud that the benefits from the operation of the MUSAN will be great, both for Ayia Napa and government-controlled Famagusta as a whole, as well as Cyprus in general.
Finally, I would like to congratulate warmly all contributors and all who helped to create this original underwater museum, which will place Cyprus at the top of worldwide diving tourism. Today’s opening ceremony and the result of all the work performed, is a vindication of the efforts of all of us.
As I said at the beginning, when you are able to dream, you can perform miracles.
Thank you.